H έκκληση του Διευθύνοντος Συμβούλου της Tesla, Elon Musk, για περικοπές «τουλάχιστον» 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στις ομοσπονδιακές δαπάνες των ΗΠΑ έχει προκαλέσει σκεπτικισμό και ανησυχίες σε ειδικούς και κοινό, καθώς ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας της τεχνολογίας εδραιώνεται ως ένας από τους πιο εξέχοντες υποστηρικτές του πρώην προέδρου Trump.
«Πόσα πιστεύετε ότι μπορούμε να αποσπάσουμε από αυτόν τον “χαμένο” προϋπολογισμό των 6,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων Harris-Biden;», ρώτησε τον Musk ο Howard Lutnick, διευθύνων σύμβουλος στην Wall Street και συμπρόεδρος της ομάδας μετάβασης του Trump στην πρόσφατη συγκέντρωση του πρώην προέδρου που πραγματοποιήθηκε στο Madison Square Garden στη Νέα Υόρκη.
Χωρίς να προσφέρει πολλές λεπτομέρειες, ο Musk απάντησε ότι πιστεύει «τουλάχιστον 2 τρισεκατομμύρια δολάρια», σε μια σύντομη στιγμή που έκτοτε έχει κερδίσει ευρεία προσοχή στο διαδίκτυο και έχει προκαλέσει ανάμεικτες αντιδράσεις από τον κόσμο του προϋπολογισμού.
Ενώ πολλοί ειδικοί συμφωνούν ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις ΗΠΑ πρέπει να αναλάβουν δράση για να αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο χρέος του έθνους, το οποίο ανέρχεται σε σχεδόν 36 τρισεκατομμύρια δολάρια, ήδη ορισμένοι σχολιάζουν με αρκετό σκεπτικισμό τα σχόλια του Musk.
«Θα μπορούσε να είναι μια ισχυρή φωνή στην κυβέρνηση, αλλά, ρεαλιστικά, δεν υπάρχει μεγάλη πολιτική προθυμία να κάνει τα δύσκολα πράγματα που [πρέπει] να γίνουν για να τεθεί υπό έλεγχο ο προϋπολογισμός», δήλωσε σε συνέντευξη του ο Desmond Lachman, ανώτερος συνεργάτης στο δεξιόστροφο American Enterprise Institute. «Έτσι, ό,τι κι αν σκέφτεται ο Elon Musk και ό,τι πιστεύει ο Donald Trump, πρέπει να περάσει από το Κογκρέσο», είπε ο Lachman.
Τα στοιχεία από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ δείχνουν ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δαπάνησε περισσότερα των 6,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια της ετήσιας περιόδου που έληξε τον Σεπτέμβριο, παρουσιάζοντας έλλειμμα άνω των 1,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου.
Μια ανάλυση ανά τομέα αυτών των δαπανών έδειξε την Κοινωνική Ασφάλιση στην κορυφή της λίστας, με ποσό άνω των 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ακολουθούμενη από άλλα στοιχεία όπως η υγεία, οι πληρωμές τόκων, το Medicare και η εθνική άμυνα. Μαζί, αυτά τα στοιχεία αντιστοιχούν σε πολύ περισσότερο από το ήμισυ των κρατικών δαπανών για το διάστημα των 12 μηνών.
Ο Trump δεσμεύτηκε τον Σεπτέμβριο να δημιουργήσει μια «κυβερνητική επιτροπή αποτελεσματικότητας» με επικεφαλής τον Musk για να διεξαγάγει «πλήρη οικονομικό έλεγχο και έλεγχο απόδοσης ολόκληρης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης» και να κάνει «συστάσεις για δραστικές μεταρρυθμίσεις». Ο Trump επαίνεσε επίσης επανειλημμένα τον Musk αποκαλώντας τον «κόφτη κόστους» και είπε ότι υπάρχουν «πολλοί ρόλοι που θα μπορούσε να αναλάβει».
«Αλλά εδώ είναι το σημαντικό, αισθάνεται ότι υπάρχουν πολλές σπατάλες, απάτες και καταχρήσεις στους προϋπολογισμούς μας, και έχει δίκιο, και είναι ένας μεγάλος κόφτης κόστους», είπε συγκεκριμένα ο Trump, προσθέτοντας ότι «θα μειώσει το κόστος χωρίς καν να το προσέξει κανείς».
«Κανείς δεν πρόκειται να το μάθει, κανείς δεν θα το νιώσει. Θα μειώσει το κόστος και νιώθει ότι μπορεί να εξοικονομήσει 2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αν το κάνει αυτό, ο προϋπολογισμός μας θα είναι κάτι παραπάνω από ισορροπημένος».
Πιεζόμενος για το πώς η προτεινόμενη επιτροπή του Trump θα βοηθούσε στη μείωση του χρέους του έθνους, ο Musk είπε πρόσφατα ότι «θα το θεωρούσε νίκη ακόμη και να επιβραδύνει το χρέος», προτού προσθέσει ότι, εάν είχε «πλήρη εξουσία να αναλάβει δράση», θα «ισορροπούσε αμέσως τον προϋπολογισμό».
«Το πιο σημαντικό, πρέπει να μειώσουμε τις δαπάνες ανάλογα με τις δυνατότητές μας, και ξέρετε ότι αυτό συνεπάγεται αναγκαστικά κάποια προσωρινή δυσκολία, αλλά θα εξασφαλίσει μακροπρόθεσμη ευημερία», είπε επίσης τότε.
Μια παρόμοια ιδέα είχε κερδίσει πέρσι δυναμική μεταξύ των ρεπουμπλικάνων της Βουλής: Καθώς πίεζαν να εξισορροπήσουν τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό σε 10 χρόνια, και τα δύο κόμματα μάλωναν για το πώς να αντιμετωπίσουν το όριο χρέους της χώρας. Ωστόσο, η προσπάθεια κατέρρευσε καθώς οι Δημοκρατικοί κατηγόρησαν τους Ρεπουμπλικάνους ότι ακολουθούσαν προγράμματα δικαιώματος. Οι Ρεπουμπλικάνοι της Βουλής συγκρούστηκαν επίσης εκείνη την εποχή για το πώς η ενίσχυση της φερεγγυότητας για προγράμματα δικαιωμάτων και οι πιθανές μειώσεις στις στρατιωτικές δαπάνες θα ταίριαζαν στις συνομιλίες για τον σημαντικό περιορισμό των δαπανών.
Ερωτηθείσα για τα πρόσφατα σχόλια του Musk, η Maya MacGuineas, πρόεδρος της μη κομματικής Επιτροπής για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό (CRFB), είπε ότι εάν «μιλά για 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε εξοικονόμηση εντός 10 ετών», το πρότζεκτ είναι «απολύτως εφικτό».
«Αλλά θα είναι δύσκολο να πούμε ότι θα μπορούσατε να περικόψετε 2 τρισεκατομμύρια δολάρια από έναν προϋπολογισμό σε ένα και μόνο έτος χωρίς να διακυβεύσετε ορισμένους από τους θεμελιώδεις στόχους της κυβέρνησης που έχουν συμφωνηθεί ευρέως», πρόσθεσε η MacGuineas.
Λαμβάνοντας υπόψη τα μαθηματικά, ο Bobby Kogan, ανώτερος διευθυντής της ομοσπονδιακής δημοσιονομικής πολιτικής για το Κέντρο Αμερικανικής Προόδου, ανέφερε ότι περικοπές σε τέτοια κλίμακα θα μπορούσαν να αποφέρουν σημαντικές μειώσεις δαπανών για διάφορα κυβερνητικά προγράμματα.
«Τριάντα τρία τοις εκατό περικοπές για κάθε πρόγραμμα στον προϋπολογισμό», ανέφερε. «Αυτή είναι μια περικοπή 33 τοις εκατό στην Κοινωνική Ασφάλιση, αυτή είναι μια περικοπή 33 τοις εκατό στο Medicare, αυτή είναι μια περικοπή 33 τοις εκατό σε κάθε πρόγραμμα που κάνουμε για να βοηθήσουμε τους βετεράνους (των ενόπλων δυνάμεων)… τις αποζημιώσεις και τις παροχές και την υγειονομική τους περίθαλψη».
Ο Richard Stern, επικεφαλής του Grover M. Hermann Center for the Federal Budget στο Heritage Foundation, της συντηρητικής δεξαμενής σκέψης πίσω από το σχέδιο Project 2025, υπερασπίστηκε επίσης τον φορολογικό νόμο του Trump του 2017, υποστηρίζοντας ότι οι πολιτικές του «πιθανότατα απέφεραν περισσότερα έσοδα από απώλειες». «Τα ελλείμματα από τις φορολογικές περικοπές, ανάλογα με τη φορολογική περικοπή, μπορούν στην πραγματικότητα να είναι μια καλύτερη χρήση αυτών των χρημάτων επιστρέφοντάς τα στον ιδιωτικό τομέα», τόνισε.
Υποστήριξε επίσης τα σχόλια του Musk για τη μείωση των δαπανών, ενώ ανέφερε την ηγεσία του στο X, την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης παλαιότερα γνωστή ως Twitter.
«Ακόμη και στο Twitter, έχει μια ιδιωτική εταιρεία που βγάζει κέρδη, κατάλαβε ότι θα μπορούσε να μειώσει το 85 τοις εκατό του εργατικού δυναμικού και να έχει στην πραγματικότητα ένα καλύτερο προϊόν και να έχει υψηλότερα περιθώρια αν έχετε μια πιο μεγαλύτερη σε αξία εταιρεία», είπε. Ωστόσο, αμφισβήτησε τις πιθανότητες περικοπών 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων βραχυπρόθεσμα.
«Αν το ερώτημα είναι πραγματικά γύρο από την περικοπή 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τον ερχόμενο Ιανουάριο, τότε μάλλον όχι, σωστά; Αλλά, εάν το ερώτημα είναι, εάν είστε στο 2030, θα μπορούσε η κυβέρνηση να ξοδεύει 2 τρισεκατομμύρια δολάρια λιγότερα εκείνη τη χρονιά από ό,τι θα περιμένατε;» αναρωτήθηκε ο Stern. «Νομίζω ότι είναι πολύ εύκολο να γίνει αυτό».
