Σε συμφωνία για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών (AOZ) κατέληξαν οι Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας κι Ιταλίας, κ.κ Δένδιας και Ντι Μάιο αντίστοιχα.
Η συμφωνία για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών στο Ιόνιο θεωρείται ιστορική κι έρχεται ως επιστέγασμα μιας πολυετούς διαπραγμάτευσης μεταξύ Αθήνας και Ρώμης. Παράλληλα ενισχύει τις πιθανότητες να οριοθετηθεί AOZ και με την Αλβανία, κάτι που επίσης έχει καθυστερήσει, όχι όμως με ευθύνη της ελληνικής πλευράς.
Αν σκεφτούμε τη συγκυρία, με την Τουρκία να κινείται εξαιρετικά επιθετικά απέναντι στη χώρα μας, αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία το κλείσιμο του δυτικού μετώπου της χώρας μας.
Φυσικά μετά την οριοθέτηση με την Ιταλία, η μεγάλη εκκρεμότητα, είναι η AOZ μας με την Αίγυπτο. Εδώ η κατάσταση είναι πιο ρευστή και κατ’ επέκταση πιο σύνθετη.
Για πολλά χρόνια οι σχέσεις Αθήνας- Καΐρου βρίσκονταν εν υπνώσει με ένα απότομο ξύπνημα από τις εξελίξεις στη Λιβύη και του τουρκολιβυκό σύμφωνο. Εκ τότε έχει ξεκινήσει ένας διπλωματικός μαραθώνιος υψηλής ταχύτητας με την ελπίδα γρήγορα να κλείσουμε κι αυτή την εκκρεμότητα δεκαετιών.
Τα θετικά των συζητήσεων επιβεβαιώθηκαν και στο πλαίσιο της πρόσφατης πενταμερούς τηλεδιάσκεψης των υπ. Εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου, Γαλλίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, η οποία έστειλε σαφές μήνυμα περί ακυρότητας του μνημονίου Ερντογάν – Αλ Σαράζ.
Ο κ. Δένδιας είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, με το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ να θεωρεί ότι και οι διαπραγματεύσεις με το Κάιρο, που συνεχίζονται, έχουν θετικές προοπτικές. Η γραμμή επικοινωνίας, Δένδια – Σούκρι, όπως σημειώνουν πηγές του υπουργείου, παραμένουν ανοιχτές και επίκειται συνέχεια, καθώς μία συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου είναι αυτή που θα καταστήσει άκυρο στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο προστατεύοντας τα ελληνικά κεκτημένα.
Η Αίγυπτος στέλνει στρατό στη Λιβύη.
Εδώ και λίγες μέρες πάντως πληθαίνουν οι πληροφορίες (που γίνονται όλο και πιο αξιόπιστες) για κινήσεις του αιγυπτιακού στρατού προς τα σύνορα με τη Λιβύη. Φαίνεται πως ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Αλ Σίσι επιθυμεί να αναλάβει ουσιαστικό ρόλο στην επίλυση του λιβυκού εμφυλίου.
Στο πλαίσιο αυτό δε είχε χθες τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και τη Γερμανίδα καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ και συζήτησε μαζί τους τις τελευταίες εξελίξεις στη Λιβύη, εν όψει της αιγυπτιακής πρωτοβουλίας για την επίλυση της λιβυκής κρίσης.
Ο Ρώσος ηγέτης και ο Αιγύπτιος πρόεδρος τάχθηκαν υπέρ της ενίσχυσης των κρατικών θεσμών της Λιβύης και κατά των ξένων επεμβάσεων στη Λιβύη, οι οποίες ενισχύουν την κρίση στη χώρα και απειλούν τη σταθερότητα και ασφάλεια στην περιοχή. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν χαρακτήρισε την Αίγυπτο χώρα «πυλώνα» για την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή.
Από την πλευρά της, η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ εξέφρασε την ικανοποίησή της για την πρόσφατη αιγυπτιακή πρωτοβουλία, που στηρίζεται στη Διάσκεψη του Βερολίνου, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος της Αιγυπτιακής προεδρίας πρέσβης Μπάσαμ Ράντι.
Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αλ Σίσι υπογράμμισε την επιθυμία της Αιγύπτου για μία ολοκληρωμένη πολιτική διευθέτηση στη Λιβύη στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της Αιγύπτου, έτσι ώστε η Λιβύη να απολαμβάνει ασφάλεια και σταθερότητα.
Τι είναι η AOZ
Με την επαναφορά της AOZ στο καθημερινό μας λεξιλόγιο αξίζει να θυμίσουμε την ορολογία.
Σύμφωνα με τη Συνθήκη του ΟΗΕ (1980), ως AOZ θεωρείται η θαλάσσια έκταση, εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας ή άλλης εκμετάλλευσης των θαλασσίων πόρων, συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής ενέργειας.
Η έκταση της AOZ υπολογίζεται πέραν των χωρικών υδάτων και έως τα 200 ναυτικά μίλια από την ακτογραμμή, ενώ η δικαιοδοσία του παράκτιου κράτους αφορά τα ύδατα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας (σ.σ. η επιφάνεια αποτελεί διεθνή ύδατα), ο βυθός και το υπέδαφος.
Όπως και στις περιπτώσεις των χωρικών υδάτων και της υφαλοκρηπίδας, εφόσον οι AOZ δύο χωρών αλληλο-εφάπτονται, έγκειται στα γειτονικά κράτη να ορίσουν από κοινού θαλάσσια σύνορα.
Οι διαφορές AOZ – υφαλοκρηπίδας
Πέραν της διαφορετικής έκτασης των δύο εννοιών (σ.σ. AOZ έως 200 ναυτικά μίλια – υφαλοκρηπίδα έως 350 ναυτικά μίλα), οι διαφορές συνίστανται και σε ζητήματα κυριαρχίας.
Ενδεικτικά, η υφαλοκρηπίδα είναι μόνο ο βυθός και το θαλάσσιο υπέδαφος, ενώ η ΑΟΖ περιλαμβάνει και το τμήμα της θάλασσας έως την επιφάνεια του νερού.
Επίσης, η υφαλοκρηπίδα υπάρχει a-priori, χωρίς να χρειάζεται το εκάστοτε κράτος να προχωρήσει στην οριοθέτησή της.
Αντίθετα, η ΑΟΖ υφίσταται μόνον εφόσον το εκάστοτε κράτος προχωρήσει στη ανακήρυξή της, βάσει των διεθνών κανόνων και της σύμφωνης γνώμης των γειτονικών κρατών.
