EastMed: Το Ισραήλ προκαλεί την Τουρκία. Σπάει ο άξονας Τελ Αβίβ – Άγκυρας;

Η ισραηλινή κυβέρνηση ενέκρινε τη συμφωνία που υπεγράφη τον περασμένο Ιανουάριο με την Ελλάδα και την κυβέρνηση της Κύπρου για την κατασκευή του υποβρύχιου αγωγού EastMed, μια υποδομή μήκους 1.900 χιλιομέτρων που αναμένεται να μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο προς τη νότια Ευρώπη.

Ο EastMed είναι μήνυμα προς την Τουρκία

Γιατί έχει σημασία : Είναι ένα μήνυμα προς την Τουρκία. Η προσέγγιση των χωρών αυτών, μέσω του αγωγού φυσικού αερίου EastMed σηματοδοτεί τη διάθεση των περιφερειακών δυνάμεων να περιοριστούν οι ελιγμοί της Άγκυρας στη Μεσόγειο. Αποσυρόμενη από το έργο, η Ιταλία εξέφρασε την απροθυμία της να προσφέρει οικονομικά στην πολιτική της Ελλάδας ενάντια στην Τουρκία. Η Ιταλία το έκανε αυτό προτάσσοντας το υψηλό κόστος του EastMed. Επιβεβαιώνοντας όμως τη συμμετοχή του στο ενεργειακό έργο, το Ισραήλ κοινοποιεί την ανησυχία του στην Τουρκία.

Το Τελ Αβίβ δεν έχει ξεφύγει από τον ολοένα αυξανόμενο – όσο ενδεχομένως –  τουρκικό-ιρανικό περιφερειακό συντονισμό . Η Τεχεράνη νομιμοποίησε την παρέμβαση της Άγκυρας στη Λιβύη και συμμετείχε ενεργά στην επίθεση κατά του ΡΚΚ στο ανώτερο Ιράκ. Από την πλευρά του, ο Ερντογάν μείωσε σημαντικά την πίεση στο συριακό καθεστώς, επιτρέποντάς του να επιστρέψει να βομβαρδίσει τις εξτρεμιστικές κατεχόμενες περιοχές της επαρχίας Idlib.

Η ισραηλινή κίνηση πρέπει να διαβαστεί υπό το φως της διαδρομής του αγωγού, η οποία διασχίζει τα ύδατα που η Τουρκία ισχυρίζεται πως είναι μέρος της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της. Το ζήτημα δεν είναι επομένως ενεργητικό αλλά γεωπολιτικό. Δεν διακυβεύεται το αέριο, αλλά ο ορισμός των ορίων των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας.

Πολιτιστική διπλωματία: Ο “ευγενικός” επιταχυντής της Άγκυρας. Παντουρκισμός και Πανισλαμισμός

Από την άλλη πλευρά, η ισραηλινή απόφαση είναι μια προειδοποίηση, όχι κάτι οριστικό. Συγκεκριμένα, η Αθήνα, η Λευκωσία και η Ιερουσαλήμ συμφώνησαν να λάβουν την τελική απόφαση έως το 2022. Ένα χρονικό πλαίσιο κατά το οποίο θα αλλάξουν πολλά πράγματα, μιας και είναι ρευστή η γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή. Το Ισραήλ σκοπεύει πρώτα να διατηρήσει το δικαίωμα να αξιολογήσει την αντίδραση της Τουρκίας στην πιθανή προσάρτηση τμήματος της Δυτικής Όχθης. Επιπλέον, η Άγκυρα και η Τεχεράνη θα επιστρέψουν αναπόφευκτα στον ανταγωνισμό και το Ισραήλ δεν θα παραμείνει αδιάφορο για τη συνεχή τουρκοαμερικανική προσέγγιση δημιουργώντας ξανά ένα αντιρωσικό ανάχωμα.

Σε τακτικό επίπεδο – επομένως έως ότου μπορέσει να προβάλει κυρίαρχη επιρροή στη Μέση Ανατολή και να αντικαταστήσει την ιρανική ηγεμονία – για το Ισραήλ η Τουρκία παραμένει ο μόνος πιθανός περιφερειακός εταίρος.

Οι Γεωπολιτικές παράμετροι του East Med. Τελικά συμφέρει ο αγωγός;

Η Άγκυρα και η Ιερουσαλήμ μοιράζονται τη στρατηγική ανάγκη της διαχείρισης μιας εχθρικά αραβικής / κουρδικής γειτονιάς από την οποία προέρχονται συχνές και δυνητικά θανατηφόρες απειλές για την εθνική τους ασφάλεια. Και ακριβώς στην προσέγγιση των απειλών για την εθνική ασφάλεια του άλλου εμφανίζεται η αμοιβαία εξάρτηση που δεσμεύει την Τουρκία και το Ισραήλ.

Ουσιαστικά αυτό το οποίο ενώνει το Ισραήλ με την Τουρκία είναι το Ιράν. Το σιιτικό Ιράν που απειλεί παραδοσιακά το Ισραήλ. Η σουνιτική Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, αποτελούσε ένα στήριγμα (διπλωματικό κυρίως) στο να αναχαιτίζεται η επιθετικότητα του Ιράν.

Αυτός άλλωστε είναι κι ο λόγος που όσο ο Ερντογάν… ‘ιρανοποιεί’ την Τουρκία οδηγεί το Ισραήλ στην ‘ελληνική αγκαλιά’.

H Τουρκία μετατρέπεται σε ένα σουνιτικό Ιράν