Πώς η τρομοκρατία εκμεταλλεύτηκε την πανδημία Covid-19

Τη διάβρωση των δημοκρατικών δομών επιχείρησαν με κάθε ευκαιρία μια σειρά από τρομοκρατικές ομάδες, με στόχο να προκαλέσουν φόβο αλλά και να δημιουργήσουν συνθήκες πόλωσης στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Europol για την τρομοκρατία το 2020, οι τρομοκρατικές οργανώσεις προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν την πανδημία για να διαδώσουν μηνύματα μίσους και να εντείνουν τη δυσπιστία που υπάρχει απέναντι στους δημόσιους οργανισμούς.

Της Δανάης Μαραγκουδάκη

Η στρεσογόνα κατάσταση που δημιουργήθηκε από την πανδημία “διευκόλυνε” τη μεταστροφή κάποιων ανθρώπων προς τη βία, σημειώνει η ευρωπαϊκή αστυνομία στην έκθεση. “Για παράδειγμα, οι τζιχαντιστικές τρομοκρατικές ομάδες επιδίωξαν να εκμεταλλευτούν την πανδημία COVID-19 για προπαγανδιστικούς σκοπούς”, αναφέρεται. Το Ισλαμικό Κράτος χαρακτήρισε την πανδημία “τιμωρία του Θεού για τους εχθρούς του” και κάλεσε τους υποστηρικτές του να διαπράξουν επιθέσεις επωφελούμενοι από την αδυναμία των χωρών του αντιτζιχαντιστικού συνασπισμού.

“Οι τρομοκράτες εκμεταλλεύονται την πόλωση της κοινωνίας για να μολύνουν το κοινωνικό κλίμα με βίαιες ιδεολογίες”, ανέφερε στην ανακοίνωσή του ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (CEPOL).

Το 2020 όλες οι τζιχαντιστικές επιθέσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος διαπράχθηκαν από “μοναχικούς λύκους”, ορισμένοι εκ των οποίων “πιθανότατα ριζοσπαστικοποιήθηκαν στο Διαδίκτυο”, ανέφερε ο Κλαούντιο Γκαλτσεράνο, διευθυντής της αντιτρομοκρατικής μονάδας της Europol. “Ο κίνδυνος ριζοσπαστικοποίησης στο Διαδίκτυο αυξήθηκε. Αυτό ισχύει ιδίως για την ακροδεξιά τρομοκρατία”, πρόσθεσε η Ίλβα Γιόχανσον, η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων.

Στοιχεία από την έκθεση:

-Έγιναν 57 ολοκληρωμένες και αποτυχημένες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση (σε Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία).

– Συνολικά 21 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ε.Ε.

– Συνολικά 449 άτομα συνελήφθησαν ως ύποπτοι για αδικήματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία.

Τζιχαντιστική τρομοκρατία: “Μοναχικοί λύκοι” πίσω από όλες τις δολοφονικές επιθέσεις

Η τζιχαντιστική τρομοκρατία παραμένει η μεγαλύτερη απειλή για την Ευρωπαϊκή Ένωση και εξακολουθεί να επηρεάζεται από τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στο εξωτερικό. Το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος, που εξακολουθεί να δραστηριοποιείται σε Ιράκ και  Συρία, αναζητά υποστηρικτές στην Ευρώπη, παρακινώντας τους να προχωρήσουν σε επιθέσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Το 2020 ο αριθμός των ολοκληρωμένων επιθέσεων αυξήθηκε σε σύγκριση με το 2019. Σε δέκα επιθέσεις δολοφονήθηκαν 12 άτομα και τραυματίστηκαν περισσότερα από 47. Τις επιθέσεις αυτές τις πραγματοποίησαν “μοναχικοί λύκοι”. Ωστόσο κάποιοι από τους τζιχαντιστές ήταν και σε επαφή με τρομοκρατικές ομάδες. Για παράδειγμα, ο δράστης μιας επίθεσης στη Βιέννη της Αυστρίας κατάφερε να μεταδώσει τη δήλωσή του με βίντεο στο Ισλαμικό Κράτος.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι δράστες που ενεργούσαν μόνοι καταγράφουν έναν συνδυασμό ακραίας ιδεολογίας και προβλημάτων ψυχικής υγείας. Σε κάποιες περιπτώσεις, η κοινωνική απομόνωση και οι περιορισμένες κοινωνικές επαφές ως αποτέλεσμα της πανδημίας ενδέχεται να έχουν παίξει ρόλο, καθώς αυξάνουν το άγχος.

Νέες μορφές ακροδεξιάς τρομοκρατίας: Κινήματα ταυτοτήτων, οικο-φασισμός

“Πολύ ετερογενή” όσον αφορά τις μορφές οργάνωσης, την ιδεολογική συγκρότηση και τους πολιτικούς στόχους χαρακτηρίζει την ακροδεξιά τρομοκρατία η Europol. Στόχος των εξτρεμιστών αυτών είναι ο συνασπισμός κατά της διαφορετικότητας και κατά της δημοκρατικής συνταγματικής τάξης. Παράλληλα, οι ομάδες αυτές έχουν αρχίσει να ενσωματώνουν νέα αφηγήματα στην ιδεολογία τους, επιδιώκοντας να διεισδύσουν σε κοινότητες που μπορεί να μη μοιράζονται το σύνολο των εξτρεμιστικών απόψεών τους. Μάλιστα, κάποιες από αυτές τις ομάδες συνδέονται και με διαμαρτυρίες ενάντια σε κυβερνητικά μέτρα που πάρθηκαν για να περιορίσουν την πανδημία.

Για παράδειγμα, τα λεγόμενα κινήματα ταυτότητας (identitarian movements) έχουν καταφέρει να προσεγγίσουν ένα κοινό πιο νέο και πιο μορφωμένο. Τα “κινήματα ταυτοτήτων” υποστηρίζουν ότι η δυτική ταυτότητα κινδυνεύει από τους μετανάστες. Το προφίλ αυτών των ακροδεξιών οργανώσεων δεν είναι απαραίτητα ναζιστικό, καθώς υποστηρίζουν το “δικαίωμα στην πατρίδα” με έμφαση στην πολιτισμική ταυτότητα. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, κρύβεται ένας ρατσισμός που θεωρεί πως σε μια χώρα “δεν χωράει” άλλη ταυτότητα πέρα απ’ αυτήν του “αυτόχθονα”.

Ο δράστης που σκότωσε εννέα ανθρώπους τον Φεβρουάριο του 2020 στο Χάναου της Γερμανίας είχε ξενοφοβικό και ρατσιστικό υπόβαθρο. Είχε τη δική του ιστοσελίδα, την οποία χρησιμοποιούσε για να διαδώσει τις ρατσιστικές απόψεις του.

Επίσης, η αυξημένη κοινωνική ευαισθητοποίηση απέναντι στην κλιματική αλλαγή και σε μια σειρά από οικολογικά θέματα ήταν παρούσα στην ακροδεξιά προπαγάνδα. Σύμφωνα με αυτές τις ομάδες, η αυξημένη μετανάστευση και ο υπερπληθυσμός ευθύνονται για την κλιματική κρίση. Ο “οικο-φασισμός” επιδιώκει να αποτελέσει μια γέφυρα ανάμεσα σε ιδεολογίες που βασίζονται στον “επιταχυντισμό”, τον αντισημιτισμό και τον εθνικισμό.

Τρομοκρατική προπαγάνδα στο Διαδίκτυο: Μια αυξανόμενη απειλή

Με την αυξημένη χρήση του Διαδικτύου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι online κοινότητες έχουν γίνει όλο και πιο “εύφορο” έδαφος για τη διάδοση τρομοκρατικής προπαγάνδας. Από το κλείσιμο καναλιών του Telegram στα τέλη του 2019, οι τζιχαντιστές ψάχνουν να βρουν νέα κανάλια διάδοσης του μηνύματός τους. Ως αποτέλεσμα, η τζιχαντιστική προπαγάνδα έχει διασκορπιστεί σε διάφορες πλατφόρμες.

Για να ενισχύσουν την προπαγάνδα τους, οι τρομοκράτες εκμεταλλεύτηκαν διάφορα γεγονότα. Για παράδειγμα, η Αλ Κάιντα εκμεταλλεύτηκε το ζήτημα των διακρίσεων στις δυτικές κοινωνίες για να παρουσιαστεί ως εναλλακτική που προστατεύει τα δικαιώματα των καταπιεσμένων. Άλλες τζιχαντιστικές ομάδες χρησιμοποίησαν τη διαμάχη σχετικά με την αναδημοσίευση γελοιογραφιών που απεικονίζουν τον Προφήτη Μωάμεθ για να κερδίσουν νέους υποστηρικτές.

Τέλος, οι διαδικτυακές κοινότητες διαδραματίζουν ολοένα και πιο αυξημένο ρόλο στη διάδοση του ακροδεξιού εξτρεμισμού. Τα τελευταία χρόνια, οι κοινότητες αυτές συσπειρώνονται γύρω από απόψεις περί “λευκής υπεροχής” ή και νεοναζιστικές απόψεις. Το μείγμα που δημιουργείται είναι εκρηκτικό, καθώς η μία τάση ριζοσπαστικοποιεί περαιτέρω την άλλη, με κοινή συνισταμένη την ιδέα ότι η επιβίωση των φυλετικά καθορισμένων ομάδων τους εξαρτάται από την καταστροφή του υπάρχοντος συστήματος.