Bloomberg:O Ερντογάν αυτοπαγιδεύεται στη σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας – Ο ρόλος του Πούτιν

Η τακτική συμμαχία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επιβιώσει διάφορων συγκρούσεων συμφερόντων στη Συρία και τη Λιβύη, αντιμετωπίζει ωστόσο μια δυσκολότερη δοκιμασία στον Καύκασο, όπου το ξέσπασμα εχθροπραξιών μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν θέτει τους ηγέτες της Τουρκίας και της Ρωσίας σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Του Bobby Ghosh

Έχοντας “κάψει” τις γέφυρες του με την Ευρώπη και έχοντας σπαταλήσει τις περισσότερες από τις χάρες που μπορούσαν να του κάνουν οι ΗΠΑ, ο Ερντογάν είναι σαφώς πιο αδύναμος έναντι του ανταγωνιστή του.

Το Ναγκόρνο Καραμπάχ και το ρωσο-τουρκικό σταυροδρόμι

Ιστορικά, η ευρύτερη περιοχή βρίσκεται ακριβώς στο σημείο όπου τέμνονται, υπό τύπον διαγράμματος Βεν, η ρωσική και η τουρκική σφαίρα επιρροής.

Τις τελευταίες δεκαετίες, η Μόσχα είχε εκεί τις ισχυρότερες διεκδικήσεις. Αν και οι δημοκρατίες του Καυκάσου απελευθερώθηκαν με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία βλέπει τον εαυτό της ως τον περιφερειακό “αστυνόμο”, ενίοτε τιμωρώντας ή/και μεσολαβώντας υπέρ της ειρήνευσης, όπως κάθε φορά  κρίνει προτιμότερο το Κρεμλίνο.

Αρμενία – Αζερμπαϊτζάν! Στη «σκακιέρα» ΗΠΑ, Ρωσία και Τουρκία

Η Άγκυρα έχει δεχθεί μερικούς από τους ελιγμούς της Μόσχας στην περιοχή μεταξύ της Μαύρης και της Κασπίας Θάλασσας. Για παράδειγμα, ο Ερντογάν φάνηκε αρκετά προσεκτικός ώστε να μην σταθεί εμπόδιο στον Πούτιν όταν η Ρωσία εισέβαλε στη Γεωργία το 2008. Το Αζερμπαϊτζάν, ωστόσο, είναι μια άλλη ιστορία.

Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν συνδέονται όχι μόνον ιστορικά, θρησκευτικά και γλωσσικά, αλλά και με αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι οποίοι είναι ζωτικής σημασίας για τη φιλοδοξία του Ερντογάν να καταστήσει τη χώρα του απαραίτητο ενεργειακό δίαυλο μεταξύ της Κασπίας Θάλασσας και της Ευρώπης. Η Τουρκία στέκεται σταθερά στο πλευρό των διεκδικήσεων του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, μια επαρχία με κατά πλειονότητα εθνικά Αρμένιους κατοίκους.

Όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, η Αρμενία κατέλαβε τη συγκεκριμένη ορεινή περιοχή, μαζί με επτά παρακείμενες περιφέρειες.

Η Ρωσία έγινε ο βασικός μεσολαβητής για μια εκεχειρία μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν το 1994. Έκτοτε η περιοχή παρέμεινε υπό τον έλεγχο των Αρμενίων, ωστόσο αναγνωρίζεται διεθνώς ότι αποτελεί τμήμα του εδάφους του Αζερμπαϊτζάν. Παρά τη διαμεσολάβηση της Ρωσίας, των ΗΠΑ και της Γαλλίας, οι δύο χώρες δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε μια μόνιμη συμφωνία ειρήνευσης.

Τώρα, ο Αζέρος πρόεδρος Ιλχάμ Αλίγεφ κάνει μια αποφασιστική προσπάθεια να δώσει ένα τέλος το αδιέξοδο με στρατιωτικά μέσα – και ο Ερντογάν τον υποστηρίζει ανοιχτά. Ο Τούρκος ηγέτης επιρρίπτει την ευθύνη για τις εχθροπραξίες εξ ολοκλήρου στην αρμενική κυβέρνηση, την οποία περιγράφει ως “τη μεγαλύτερη απειλή για την ειρήνη στην περιοχή”. Καλεί δε τους Αρμένιους να αντισταθούν στην ηγεσία τους.

Ναγκόρνο-Καραμπάχ: Όσα πρέπει να ξέρετε για τις συγκρούσεις Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν

Η δέσμευση της Άγκυρας στο πλευρό των Αζέρων 

Η τουρκική υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν δεν είναι απλώς ρητορική. Οι δύο χώρες πραγματοποίησαν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις τον περασμένο μήνα, μετά από ορισμένες στρατιωτικές αψιμαχίες με την Αρμενία οι οποίες κόστισαν τη ζωή πολλών Αζέρων στρατιωτών και πολιτών.

Τουρκικές δυνάμεις διατηρούν παρουσία σε στρατιωτική βάση στο Αζερμπαϊτζάν και έχουν πρόσβαση σε αεροπορική βάση στη χώρα. Ο Ερντογάν έχει δεσμευτεί να αναβαθμίσει τον στρατιωτικό εξοπλισμό του Αζερμπαϊτζάν και να το προμηθεύσει με νέο εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων drone και πυραύλων.

Από την πλευρά της, η Ρωσία πωλεί όπλα και στις δύο πλευρές, αλλά κλίνει προς την Αρμενία, όπου διατηρεί στρατιωτική βάση. Η Αρμενία είναι μέρος του Οργανισμού της Συνθήκης για την Συλλογική Ασφάλεια (CSTO), του οποίου ηγείται η Μόσχα – του ίδιου ακριβώς οργανισμού τον οποίο έχει επικαλεστεί ο δικτάτορας της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο προκειμένου να δικαιολογήσει μια πιθανή ρωσική στρατιωτική επέμβαση στη χώρα του. Το Αζερμπαϊτζάν δεν είναι μέλος του CSTO.

Ο Πούτιν, ωστόσο, μοιάζει πρόθυμος να επαναφέρει τις δύο χώρες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και έχει αποφύγει να κατηγορήσει οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές για τη σύγκρουση. Είναι ασφαλές να πει κανείς ότι δεν είναι ευχαριστημένος με τις ρητορικές “ομοβροντίες” του Τούρκου συμμάχου του, ούτε πρόκειται να ανεχθεί μια τουρκική στρατιωτική επέμβαση.

Ο Ερντογάν θα χρειαστεί να κάνει παραχωρήσεις στον Πούτιν

Από την ανάλυση του Πούτιν δεν είναι δυνατόν να ξεφεύγει ότι ο Ερντογάν είναι ήδη “τεντωμένος”, με στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λιβύη και τη Συρία, καθώς και μια γεωπολιτική αντιπαράθεση στην Ανατολική Μεσόγειο – όπου τα ρωσικά πολεμικά πλοία επίσης καραδοκούν.

Μια παρέμβαση στον Καύκασο θα επιβαρύνει την οικονομία της Τουρκίας, η οποία βρίσκεται ήδη σε συμπληγάδες. Η λίρα κατρακύλησε σε νέο χαμηλό και μόνο υπό τον φόβο ότι η χώρα θα μπορούσε να εμπλακεί στον πόλεμο των Αζέρων – Αρμενίων.

Στον Καύκασο, ο Πούτιν έχει την ευχέρεια να παίξει παιχνίδι “καθυστερήσεων” και μακράς πνοής. Παρ’ όλη τη ρητορική του Ερντογάν και την τουρκική βοήθεια, το Αζερμπαϊτζάν αντιμετωπίζει μια ανηφορική – κυριολεκτικά – μάχη ενάντια στις αρμενικές θέσεις.

Παρά την έκφραση ανησυχίας από πλευράς του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και Ευρωπαίων ηγετών, ο Ρώσος πρόεδρος γνωρίζει ότι οι εμπόλεμοι θα στραφούν αναπόφευκτα σε εκείνον προκειμένου να βρουν διέξοδο από τις μάχες. Η Ρωσία είναι η μόνη μεγάλη δύναμη που διαθέτει πραγματικό μερίδιο στη σταθερότητα του Καυκάσου, όσο και τη βούληση να την επιβάλει.

Ο Ερντογάν, έχοντας δεσμευσει τον εαυτό του στην υπόθεση των Αζέρων, θα δυσκολευτεί να ρίξει τους τόνους. Η καλύτερη δυνατή ελπίδα του για να σώσει το γόητρό του είναι ο Πούτιν να του δώσει μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Κάτι τέτοιο, ωστόσο, ενδεχομένως να συνδυαστεί με την απαίτηση προς τον Τούρκο ηγέτη να κάνει παραχωρήσεις σε άλλα πεδία αντιπαράθεσης όπου έχει αντικρουόμενους στόχους με τον “αγαπητό του φίλο” που εδρεύει στη Μόσχα.

Παραθέτουμε το αγγλικό κείμενο του Bloomberg

Recep Tayyip Erdogan’s alliance of convenience with Vladimir Putin has survived conflicts of interest in Syria and Libya, but it faces a sterner test in the Caucasus, where the outbreak of hostilities between Armenia and Azerbaijan puts the leaders of Turkey and Russia in opposition. And having burned his bridges with Europe and expended most of his brownie points with the U.S., Erdogan clearly has the weaker hand.

Historically, the region has sat in the Venn-diagram overlap of Russian and Turkish spheres of influence; in recent decades, Moscow has had the stronger claim. Although the Caucasian republics broke free with the collapse of the Soviet Union, Russia sees itself as the regional policeman, dispensing punishment and making peace as the Kremlin deems fit.

Ankara has accommodated some of Moscow’s maneuverings in the area between the Black Sea and the Caspian Sea. For example, Erdogan was careful not to cross Putin when Russia invaded Georgia in 2008. But Azerbaijan is another matter.

Turkey and Azerbaijan are connected not only by history, religion and language, but also by oil and natural-gas pipelines, which are crucial to Erdogan’s ambition of making his country the indispensable energy corridor between the Caspian Sea and Europe. Turkey has consistently sided with Azerbaijan’s claims to Nagorno-Karabakh, a majority Armenian-populated region. When the Soviet Union collapsed, Armenia took control of the mountainous region, along with seven adjacent districts.

Russia brokered a cease-fire between Armenia and Azerbaijan in 1994. The region has since remained in Armenian control, but is internationally recognized as belonging to Azerbaijan. Despite mediation by Russia, the U.S. and France, the two countries have not been able to agree on a permanent peace deal.

Now, Azeri President Ilham Aliyev is making a determined effort to end the stalemate by military means. And Erdogan is openly backing him. The Turkish leader puts the blame for the fighting entirely on the Armenian government, which he describes as “the biggest threat to peace in the region.” He has called on Armenians to stand against their leadership. More from Brexit Calculus Is Changed Dramatically by Covid Russia’s Tech Giant Tests the Limit for Superapps India’s Central Bank Is Stuck in a Halfway House Should We Have Corona Lockdowns Just for the Old?

Turkish support for Azerbaijan is not merely rhetorical. The countries conducted joint military exercises last month, after the skirmishes with Armenia left several Azeri troops and civilians dead. Turkish forces have a presence at an army base in Azerbaijan and access to an air base there. Erdogan has pledged to upgrade Azerbaijan’s military equipment and supply new gear, including drones and missiles.

For its part, Russia sells arms to both sides, but tilts toward Armenia, where it maintains a military base. Armenia is part of the Moscow-led Collective Security Treaty Organization — the very treaty Belarusian dictator Alexander Lukashenko has invoked to justify a possible Russian military intervention in his country. Azerbaijan is not a CSTO member.

But Putin seems keen to bring the two countries back to the negotiating table and has refrained from blaming either side for the fighting. It’s safe to say he will not be pleased with his ally’s rhetorical broadsides, nor will he tolerate a Turkish military intervention.

It won’t be lost on Putin that Erdogan is already stretched, with military operations in Libya and Syria as well as a geopolitical face-off in the Eastern Mediterranean — where Russian warships are also lurking. An intervention in the Caucasus will strain Turkey’s economy, already in dire straits. The lira tumbled to a new low on the possibility of the country becoming involved in the Azeri-Armenian war.

In the Caucasus, Putin can afford to play the longer game. For all of Erdogan’s bellicose rhetoric and Turkish assistance, Azerbaijan faces an uphill battle — literally — against Armenian positions. Despite expressions of alarm from U.S. President Donald Trump and European leaders, the Russian president knows that the belligerents will inevitably turn to him for a way out of the fighting. Russia is the only major power with both a stake in stability in the Caucasus and the will to impose it.

Erdogan, having committed himself to the Azeri cause, will find it harder to climb down. His best hope for saving face is that Putin will give him a seat at the negotiating table. But that may require the Turkish leader to make concessions in other areas where he is at cross purposes with his “dear friend” in Moscow.